\Limburg I Noord- Brabant I Zeeland I Utrecht I Zuid-Holland I Noord-Holland I Gelderland I Overijssel I Drenthe I Friesland I Groningen IBuitenland

 


 

Koninklijke Marechaussee
Brigade Noordwolde.

Detachement Noorwolde van 2 september 1914 tot maart 1918.
De brigade werd uitgezet op 26 juni 1918 ter sterkte van 5 onbereden en werd opgeheven op 1 maart 1943.

www.legerplaats.nl


Marechausseekazerne van de brigade Noordwolde aan de Nieuwenweg.
(fotoarchief Henk Oosting)

De kazerne staat (gebouwd in 1916) aan de Friese kant van de provinciegrens in het huidige dorpje Noordwolde-Zuid, langs de weg van Noordwolde naar Wilhelminaoord. De bouw van het pand dat nu 'Friese Brug' heet was een gevolg van arbeidsonrusten in de vlechtindustrie van Noordwolde.

Misstanden in de stoelenindustrie, zoals de ongeveer tachtig thuiswerkende stoelenmakers, werden soms letterlijk de grond ingeslagen. In 1912 werd actie gevoerd tegen de huisindustrie. Bovendien wilden de stakers de uren betaald hebben voor het opladen en het vervoer naar het station Peperga. Thuiswerkers hadden 'flexibele' werktijden - kort in tijden van slapte en lang in tijden van volle orderportefeuilles - en moesten de grondstoffen eerst van hun opdrachtgever kopen. Op deze wijze drukten de thuiswerkers de lonen dubbel. Het ging hard toe in de strijd tegen de thuiswerkers: 'Ramen worden ingegooid, de olielampen van de zolder getrokken, grondstoffen voor de stoelen in brand gestoken, ja soms een "huis" (plaggenhut) van een thuiswerker omver getrokken.' Sommige De actie was succesvol: de uurlonen gingen met een dubbeltje omhoog en voor thuisarbeid zou voortaan twee dubbeltjes meer worden betaald. Het is geen toeval dat juist daarna de kazerne is gebouwd. Het waren namelijk geen gemakkelijke lieden. Veel van hen waren kolonisten van de Maatschappij van Weldadigheid. Ze vluchtten de provinciegrens over, naar Friesland, waar zij dan op het Oosterse en Westerse Veld onder Noordwolde in plaggenhutten woonden. De kazerne kwam precies tussen Oosterse- en Westerseveld in. En dat was geen toeval. Moeilijkheden gaven ook vaak de kolonistenkinderen. In veel gevallen was seksuele omgang voor het huwelijk oorzaak van die moeilijkheden. De leiding van de kolonie beschouwde dit als een zeer ernstig vergrijp tegen de goede zeden. Meisjes en jongens, die dit "misdrijf" hadden begaan zagen dan ook vaak maar één uitweg: deserteren uit de kolonie. Veel van deze jonge deserteurs vestigden zich op de heide rondom de koloniën. Daar ontstonden desperadokoloniën als het Oosterse en Westerse veld. Het primitieve onderkomen van deze jongelui werd meestal in een nacht gebouwd van heideplaggen. De vestiging van deze desperado's werd oogluikend toegelaten. Maar ze zorgden dus wel voor problemen. Noordwolde-Zuid stond net als Vledderveen bekend als een desperado-kolonie. Het gebied heette aanvankelijk niets voor niets 'Lombok' (nog steeds een straatnaam). In de 19de eeuw werd er op het Indonesische Lombok ook nogal eens gevochten, vandaar de naam. Over het ontstaan van deze naam gaat ook het verhaal rond dat ene Jacob (Jouke) Eckhart na afloop van een vechtpartij, het wordt niet duidelijk of hij hier zelf betrokken bij was, riep dat het hier wel Lombok leek. Vanwege de Lombok-expeditie in 1894 lijkt het waarschijnlijk dat het voorval zich in dat jaar of later heeft voorgedaan.
Info van Dhr.Lourens Looijenga


(foto van A. Blaauw)7-11-2010


(foto van A. Blaauw)7-11-2010



De voormalige marechausseekazerne van de brigade Noordwolde.
(foto van Wieger Steenbergen)


Marechausseekazerne van de brigade Noordwolde.
(ingez:Cees Zuidema)


 

 
Friesland
Homepage
Buitenpost
Dokkum
Drachten
Franeker
Gorredijk
Hallum
Harlingen
Heerenveen
Leeuwarden
Makkum
Noordbergum
Noordwolde
Oosterwolde
St.Anna Parochie
Sloten
Sneek
Witmarsum
Wolvega
Laat uw  "marechausseesporen" niet verloren gaan. Deel deze met anderen.   Mail ons.