20 Mei
In den vm. te Abbeville gebleven, welke plaats 2 maal door Duitsche vliegtuigen werd gebombardeerd. Wij allen zochten dekking onder de boomen vanaf de weg (plm. 80 m.). Hierbij een Duitsch vliegtuig neer-geschoten.

In den nm. verder naar Rouen. Eenige auto's achtergelaten. Een gedeelte van het personeel heeft dit traject per rijwiel afgelegd. Passeeren zeer schoone berglandschappen. Onderweg bombardement eener spoorbaan. Daarna Duitsch vliegtuig neergeschoten door Fransche jager.
Even buiten Rouen te Gran-Couronne overnacht in de auto's en in het gras.

21 Mei
Te Gran-Couronne (Rouen) thee en een boterham gekregen van een Hollandsche dame, die met een Fransch-man was gehuwd. Zij was genaamd Willy van Zijll (man Mortel). Toen zij zich op straat vertoonde tusschen het personeel werd zij zeer luide toegejuicht.
    
Gran-Couronne, Woonhuis Fam. Mortel-Van Zijl.                 

 
 Place de la République       
 (foto's A. Stolk)
Op dien dag verder naar Evreux. Aldaar het grootste gedeelte van het personeel in een manege overnacht in het stroo. Persoonlijk in de auto geslapen. Mij bij een meneer op de badkamer gewasschen en geschoren.

22 Mei
Sinds 20 Mei voert de auto van de Administrateur. brood, boter en wijn mede. Het drinkwater is niet te gebruiken als zodanig, zodat steeds wijn wordt verstrekt. Hieraan beginnen wij te wennen. Ongekookt drink-water wordt afgeraden uit vrees voor besmetting.
Te plm. 4½ uur te Evreux vertrokken met bestemming Alençon, doch in verband met een aanvankelijk voor-spoedige reis, doorgegaan naar Le Mans. Onderweg de koppeling van onze auto defect, zodat wij achter moesten blijven. Daar het euvel zich vertoonde buiten bewoonde oorden, welke in Frankrijk veelvuldig voor-komen, moeten wij de auto met vereende krachten voortduwen tot een garage in bergachtig terrein. Deze arbeid werd weer beloond, daar wij in het dorp Beaumont  koffie en sinaasappelen konden kopen. Later lieten wij ook nog wat eieren bakken.
Onderweg naar Beaumont passeerden wij twee groote vliegvelden en veel Engelsche soldaten, vol goeden moed. Hier ontmoeten wij een dame die Vlaamsch spreekt.
De laatste twee dagen zien wij geen Duitsche vliegtuigen meer (troepentransporten wel) en bemerken nu uiterlijk in Frankrijk niets meer van den oorlog.  Eten bij inwoners tegen betaling. Slapen in het hooi.

23 Mei
Auto weder gerepareerd en in den namiddag te omstreeks 6 uur van Beaumont vertrokken naar Angers. Aan-komst aldaar om 9½ uur en werden wij onthaald in het garnizoen op soep, aardappelen, macaroni, biefstuk en wijn. Een en ander onder leiding van Owr. Clausen, die zich gemakkelijk in het Fransch kon helpen. Thans hebben wij de colonne weder ingeloopen.

24 Mei
Des morgens plm. 9 uur weder gestart uit Angers, waar het 6e Regiment Genie is gelegerd. Bestemming is Nantes. Onderweg passeeren wij veel wijnvelden en komen door Angeres, waar een meisje ons toeroept dat zij een Hollandsche is.
Bij aankomst te Nantes bleek aldaar voor ons geen ruimte te zijn en moesten wij door naar Vertou. Hier worden wij in scholen ondergebracht en wordt eigen menage gevoerd.
Door onze commandant wordt medegedeeld dat wij naar familie en kennissen kunnen schrijven p/a het Roode Kruis te Geneve. Ik schrijf aan vrouw en kinderen en aan 2 anderen.

Kazerne 6^me Régiment du Génie, Angers               
(foto A. Stolk)

25 Mei
Ontvangen de mededeling dat wij niet in Vertou kunnen blijven in verband met de voedselvoorziening. Eten en drinken ontvangen wij voldoende van onze menage, waarvoor keukengerief wordt aangekocht. Wij hopen dat vrouw en kinderen ook het noodige zullen ontvangen. Zo gaan de dagen voorbij. Thans heb ik mij voor het eerst van schoon ondergoed voorzien en met meerderen van ons het vuile goed zelf gewasschen. Het  is aan te zien dat hierbij de vrouwenhand en de noodige waschmiddelen ontbraken.

26 Mei
Het is nu de 3e Zondag sinds wij van huis zijn weggegaan. Voor de Roomsch-Katholieken onder ons werd in het dorp (hier in Vertou is een mooie R.K. kerk) een H. mis gehouden. Later op den dag is hier het kerkbezoek, ook door de burgerij, zeer druk. Eigenaardig deed het aan dat op de markt bij de R.K. kerk tegelijkertijd ook een druk bezochte markt werd gehouden. Ook voor het Protestantsche personeel zou een kerkdienst worden belegd, hetgeen uit de aard der zaak niet gemakkelijk ging. Om 10 uur was hieromtrent niets bekend. Van een kerkdienst is dan ook niets gekomen. Gedurende de R.K. kerkdienst  te Vertou hoorden wij vanuit ons kwartier op het orgel de melodie spelen, zoals wij die kennen van Ps. 138.

Nieuwsberichten werden zo goed als niet vernomen. In den avond vernemen wij het vertrek van ons naar Caen. Er werd gemompeld dat wij naar Engeland zouden oversteken.

27 Mei
Na eenig heen en weer geloop en opruiming enz. van uitrusting plm. 12½ uur vertrokken met bestemming Caen. Kinderen uit de school waarin wij waren gelegerd, boden ons bloemen aan. Hierna werd een rondgang met de muts gemaakt en het ingezamelde geld aan de hoofdzuster der school ter hand  gesteld. Ook ver-schillende burgers waren getuige van ons vertrek. Hierbij lieten de caféhouders en winkeliers zich, om begrijpelijke redenen, niet onbetuigd. Zo gaan wij dan weer Noordwaarts, het voor ons oog onmetelijke Frankrijk in. Onderweg maakt Wr. de Pooter de opmerking: 'In Frankrijk is alles mooi wat God geformeerd heeft en wat de mensch hiervan gemaakt heeft is vuil en levensloos'.

Tegen de avond arriveeren wij te Laval, na passeering van schitterende heuvel- en berglandschappen. Wij overnachten aldaar in een vuile kazerne waar niet voor ons allen  slaapgelegenheid is en ik den nacht door-breng in de auto.
Soep die ons werd verstrekt had een niet nader aan te duiden smaak.

 28 Mei
Half 6 réveile en half 8 afmarsch met bestemming Caen. De marschdicipline werd steeds beter in de colonne, met als gevolg dat wij met een gemiddelde snelheid van 40 km. kunnen rijden. Na eenige rust arriveeren wij te plm. 13 uur te Caen. De divisiecommandant is reeds doorgereden en doet de mededeling dat het inderdaad de bedoeling is dat wij naar Engeland gaan, doch dat er momenteel geen transportmiddelen zijn. In verband hiermede worden wij tijdelijk onder-gebracht in het dorp Douvres-La Délivrande, op het oude kasteel 'La Baronnie'.

 
La Baronnie te Douvres-La Délivrande

29 Mei
Vanwege het slechte weder vertrokken naar een gezondheidscolonie in een voormalig kasteel te Cresserons, gemeente Douvres-La Délivrande, in afwachting van scheepsgelegenheid naar Engeland, alwaar wij in een bekoorlijke omgeving komen. Alleen zou zoo'n colonie in Nederland zindelijker zijn voor wat betreft toilet-, wasch- en slaap-gelegenheid. Hier slapen wij allen op bedden. Ook gebruiken wij naast 2 dunne dekens onze eigen wollen deken. De in de colonie vertoevende kinderen (uit Parijs) lieten wij franc grabbelen.  

                                        Kasteel te Cresserons, toen......

                                                     .......... en nu.                                                                         (foto A. Stolk)
Dezen dag hadden wij nog een ontmoeting met een korporaal-kok (naam onbekend) die te Breda in garnizoen was en op de Baronielaan te Breda woonde. Hij verklaarde op de 1e Pinksterdag langs de Marechaussee-kazerne te zijn gekomen, na zijn vrouw bij evacuatie uit Breda behulpzaam te zijn geweest en dat de bedoelde kazerne  nog ongeschonden was. Bewoners heeft hij niet gezien. Cor Verdonk te Princenhage was nog in haar woning. Het personeel van de Brigade Breda heeft steeds nog goede hoop dat de gezinnen op de kazerne te Princenhage zijn gebleven.
De eigen menage loopt nog niet regelmatig. Slapen geen klagen, hoewel wat onrustig door het gesnurk van goede slapers. Mij wordt gezegd dat ik ook niet geruischloos sliep.

 30 Mei
Geen bijzonderheden, alleen is vermeldenswaard dat, in verband met de gebrekkige keukenmiddelen, het avondeten van de laatste ploeg, waar ik ook bij behoorde, eerst omstreeks 10 uur kon plaatsvinden. Hierbij een twistgesprek tusschen twee opperwachtmeesters omtrent de verdeling van de aardappels, waarbij een gedeelte wèl en een ander gedeelte niets had ontvangen.

 31 Mei
Goed geslapen en na opstaan verplaats ik me in de gedachte in mijn gezin, daar Nico heden 6 jaar zal zijn.  Moge de Heere hem en ons allen sparen en ons weer gelukkig bij elkaar brengen. Ik stel mij voor dat vrouw en kinderen, meer nog dan anders, over mij zullen denken en spreken. Thuis zongen wij: 'O, wat zijn wij heden blij, Nico is jarig enz. enz.'.

1 Juni
Het weer is steeds mooi met afwisseling regen des nachts. Ik ben regelmatig werkzaam op het bureau van de Commandant 1e Divisie. Verschillende aangelegenheden worden behandeld en ook het dagboek van de Com-mandant 1e Divisie wordt bijgewerkt.
Wij verlangen allen naar een bericht van vrouw en kinderen en andere familieleden en nemen ons voor niet meer te schrijven tot wij van hen bericht hebben ontvangen, daar wij anders niet de zekerheid hebben dat onze kaart goed is overgekomen.

2 Juni
Zondag en dus Zondagschen dienst. Owr.  A. Meu-lenberg  heeft veel gedaan om een dominee voor een dienst te Cresserons te verkrijgen. Dit is niet gelukt, daar de predikanten alleen Fransch spreken. Toch werd een dienst gehouden in de Protestantse kerk nabij ons kwartier en waarin Owr.  Meulenberg (ouderling van de Ger. kerk te Valkenswaard) voorging. Er werden 101 bezoekers geteld, waaronder Kapt. Van der Kroon, Kapt. Kist en een Kapt.-dokter.
Des namidddags maakten wij een fietstochtje naar het badplaatsje Lion-sur-Mer.

6 Juni
Voetexercitie.
In den avond te 19½ uur godsdienstige samen-komst voor het Protestantsche personeel onder leiding van Owr.  Meulenberg.

Kerk te Cresseron.

7 Juni
Telegrammen ontvangen van Generaal-Majoor J.W.van Oorschot met betrekking tot het vertrek naar Engeland via de haven van Brest.

 8 Juni
In den nacht van 7 op 8 Juni bombardementen gehoord in de verte, richting Le Havre. Vm. baden in zee en Engelsche les.

9 Juni
Reveille om half 2. Brood en koffie om half 3. Vertrek uit Cresserons plm. half 5 over Caen en Dinan met be-stemming Guingamp, afstand 278 km. Het weer was goed. Aankomst te Dinan om 10.00 uur. Onderweg brood
en boter en koek, alsmede wijn genoten van de administratiewagen. Daarna verder tot Guingamp, aankomst plm. 5½ uur. In een kazerne overnacht op stroozakken. Verstrekt warm eten, zoals aardappelen en vleesch. Op onze kamer sliepen ook Fransche soldaten

10 Juni
Reveille te 3½ uur. Daarna brood en koffie (niet genoeg voor allen). Vertrek plm. 5 uur. Aankomst te Brest plm. 8.00 uur, alwaar wij in een Hollandsche boot, de s.s. Prinses Beatrix, zouden worden ingescheept naar Engeland.

                                          S.S. Prinses Beatrix in de haven te Brest.                

De haven van Brest nu   (foto A. Stolk) 

Bij aankomst op de kade kwam de Prinses Beatrix in zicht en na plm. 15 minuten lag het schip voor de kade gemeerd. Het deed ons goed weer iets echt Hollandsch te zien. Onmiddellijk een aanvang gemaakt met het inladen van onze personenauto's en rijwielen. Onderwijl kwamen 2 dames en een jongetje ons bloempjes aanbieden en werden door anderen cigaretten uitgedeeld.
Te omstreeks 16¼ uur was alles aan boord gereed. Inmiddels hadden wij aan boord gegeten en langzaam werden wij door een sleepboot buiten de haven gebracht.
De zware auto's bleven met eenige chauffeurs (ook Jansen uit Hulst) te Brest achter tot nadere scheeps-gelegenheid. Zodoende hadden wij het Fransche vasteland verlaten en zouden met Gods hulp de Engelsche kust bereiken. Hierbij zouden wij dan het derde land betreden. Frankrijk had ons evenmin als België aan-getrokken, daar de Hollandsche zindelijkheid zoo werd gemist, doch de natuur in haar geheel en de berg- en heuvellandschappen in het bijzonder hadden op als mannen van het vlakke land zeer diepen indruk gemaakt.
Hierbij dan te denken dat op eenige honderden kilometer van ons dood en verderf om zich heen grepen.
Zo zoekt dan iedereen een plekje aan boord om uit te rusten. Er liggen hier te Brest vele schepen voor anker. Meest vrachtschepen en min of meer verouderde oorlogsbodems. Het personeel van de Prinses Beatrix, in 1939 door Prins Bernhard te water gelaten, bestaat hoofdzakelijk uit personeel van de Ned. Koninklijke Marine en benevens uit de kapitein en eenige officieren van de Maatschappij Zeeland, waarvan het schip eigendom was. Het schip is luxe en geriefelijk ingericht, hoewel het reeds te lijden heeft gehad van de troepentransporten (Fransche, Belgische en ook wel Engelsche soldaten), welke uit Vlaanderen voor de Duitsche troepen moesten terugtrekken.

De rust welke van bedoeld personeel uitging deed weldadig aan en verried de echte Hollandsche zeeman en zijn bekwaamheid. Het schip is voorzien van een beveiliging tegen magnetische mijnen en heeft een snelheid van 23 knopen. Volgens bewering van de Marineofficieren had een onderzeeboot of een dergelijk snel varend schip zeer weinig kans van een torpedeering met succes. Wij voor ons vinden dat geen voldoende afweer-maatregel, doch de rust van het personeel heeft op ons allen een goede uitwerking.

Terwijl wij nog op stroom liggen vernemen wij door middel van de scheepsradio dat ook Mussolini aan Engeland en Frankrijk de oorlog heeft aangezegd. Als straks de scheepsmotoren razen doet dat geluid ons denken aan het aanrollend geweld der strijdende legers, welke nog geweldiger dan heden tegen elkander zullen optrekken.  

Wij zijn allen aan dek om zooveel mogelijk getuige te zijn van het vertrek van onze boot naar Engeland. Het is plm. 9½ uur als de Fransche kust zich aan ons oog gaat onttrekken. Dan gaan wij langzamerhand naar kooi of naar de als slaapgelegenheid ingerichte dekstoelen. Het blijkt dat wij worden begeleid door 2 torpedojagers en 2 hulpkruisers. Bij het invallen der duisternis kruist nog een Fransch watervliegtuig om ons convooi en dan ga ik ook slapen. (Ik moet hieraan toevoegen: slapen voor zover dit in verband met de omstandigheden mogelijk is).

11 Juni
Omstreeks 4 uur stap ik weer aan dek en bemerk dat er mij reeds verschillenden  voor waren. Het was vrij koud aan dek en de meesten hadden jas en deken om.  Zo wachten wij dan op de nadering van de Engelsche kust. In het N.O. zien wij een vliegtuig dat 2 lichtkogels afschiet ten teken dat het een Engelsch toestel is. Het vliegt rond ons convooi, waarschijnlijk mede ter verkenning tegen duikboten. Wij moeten echter nog geduld oefenen, want eerst te plm. 5¼ uur komt de Engelsche kust in zicht en te plm 7 uur gaan wij pas in de haven van Plymouth voor anker, in afwachting van een ligplaats aan de kade. Wij krijgen dan ontbijt dat heerlijk smaakte.

Omstreeks 12 uur worden wij naar de kade gesleept en gemeerd. Dan wordt ons weder brood en koffie verstrekt en plm. 1½ uur later nog soep, aardappelen en pudding; een en ander door de Britsche Marine. Later op de dag worden de rijwielen en de auto's gelost en ontvingen wij nogmaals brood, thee en visch van de Britsche Marine.

Tegen de avond gaan wij allen van boord en vertrekken, na aflegging van onze wapening, met een trein te plm. 10.00 uur naar Porthcawl. Rijwielen en motorvoertuigen blijven te Plymouth achter. In den nacht 12 uur weder brood (cadetjes) met vleesch, kaas en worst en limonade en voort gaat de reis weer. De trein rijdt snel en wij komen door meer dan één tunnel, hetgeen wij bemerken aan de totale duisternis waarin wij dan worden gehuld. Eén der tunnels schatten wij op meer dan 1 Km. (omgeving Bristol).

12 Juni
Te plm. 5¼ uur komen wij te Porthcawl (een badplaats) aan en worden onder geleide van eenige Engelsche soldaten marcheerende naar Newton gebracht, alwaar wij in een tentenkamp, ter plaatse genaamd 'Dan-Y-Graig' worden ondergebracht. Hier bevonden zich ongeveer 700 Hollandsche soldaten, vertegenwoordigende alle wapens. Het geheel onder leiding van Generaal Noothoven van Goor.

In de loop van den dag worden onze tenten in gereedheid gebracht en vinden wij weer een onderkomen, al moet ik erkennen dat wij een betere ligging hadden verwacht. In de avonduren werd er reeds een voetbal-wedstrijd gespeeld in het kamp tussen personeel der Kon. Marechaussee en de Politietroepen.

Als goede soldaten zullen wij ons ook in deze omstandigheden schikken en het nemen zoals het is, al is het ook voor de ouderen onder ons geen kleinigheid. Owr. C. de Leeuw, Brigadecommandant te Terneuzen, telt reeds half de vijftig. Juist deze Owr.  zet  menige  jongere onder  ons, door zijn opgewekt optreden, beschaamd.
De voornaamste dingen hier in het kamp zijn goed, nml. het eten en drinken en de waschgelegenheid.

14 Juni
Vm. wapenen weder ontvangen in een kazerne te Porthcawl. De wachtdiensten worden door de Marechaussee van de Engelschen overgenomen.

               Volgens de berichten is Parijs door de Duitschers bezet. 

15 Juni
Door marechausseepersoneel worden kleine tenten geplaatst voor 8 hoofden, welke door ons na het middag-eten worden betrokken. Aanvankelijk lagen wij met 6 hoofden in één tent, daar Wr. C, van Buren een afzonderlijke plaats kreeg met Owr.  Ph. Verplancke en 2 grenscontroleurs en Wr. J.F. Wondergem bij de auto van Kapt. van Suijlen die te Plymouth met nog meer anderen (o.a. Mar. J.W. Stiphout) was achtergebleven. Wr. van Buren werd belast met het toezicht op de burgerchauffeurs, welke belast werden met schoonhouden v/h kampterrein en aardappelen schillen enz.

Tentenkamp in Dan-Y-Graig

17 Juni
Beëediging van eenige benoemde officieren, zowel actieve als reserve.

19 Juni
In den nacht van 18/19 Juni onder ons personeel een sterke diarhee, welke in de loop van den dag een goed verloop heeft. Oorzaak niet bekend. Vermoedelijk het gevolg van het klimaat. Hier krijgen wij onze eerste uitbetaling van jaarwedde.
Aankomst van de in Brest achtergebleven chauffeurs, waaronder Jansen uit Hulst.

20  Juni
Majoor Jhr. D.J.N.Den Beer Poortugaal en Kaptitein W. Kist voor bespreking met de Ned. Regeering naar Londen vertrokken.

Majoor Jhr. Den Beer Poortugaal en Kapt. Kist

21 Juni
Bioscoopbezoek met de afdeeling. Geen mooie film, mede omdat wij de Engelsche taal nog zoo onvoldoende kennen, niettegenstaande dat wij iederen dag een les ontvangen.

In den nm. luchtalarm, doch geen vliegtuigen waargenomen. Het luchtalarm wordt hier gegeven in een straal van 80 mijl. Dien namiddag komt ook het personeel uit Plymouth, dat bij het materiëel was achtergebleven, in het kamp aan. Zoodoende komt Wr. Wondergem in onze tent en telt ons gezelschap thans 7 hoofden.

22 Juni
In den nacht van 21/22 Juni veel regen gevallen. Onze tent, bewoond door Wrs. A.M. Jopse,  A. Kosten,  A. Pellis, L. Stolk, J.F. Wondergem, A.F. Goossens en C. Zevenbergen, bleek tegen den regen bestand te zijn. Meerdere tenten, waaronder ook die der Administratie van de Divisie, bleken door te regenen.

 25 Juni
Bezoek van Min van Defensie, Zijne Ex. Dijkshoorn, welke autoriteit met verschillenden onzer sprak en de les-sen bezocht. Hierbij deed hij de toezegging dat voor ons alles in het werk wordt gesteld om het ons zo aangenaam mogelijk te maken.

26 Juni
In den nacht van 25/26 Juni 2x luchtalarm. Geen vliegtuigen waargenomen, wel explosies gehoord in de richting van Cardiff.

29 juni
Verjaardag Prins Bernhard. Behalve dat wij in den middag vrij zijn van dienst hadden en er van de Div. een tele-gram met gelukwenschen naar Z.K.H. werd gezonden, bemerkten wij in het kamp niets van dezen feestdag.
Evenals meerdere dagen gingen wij in het badplaatsje Porthcawl een kop koffie drinken in een kleine lunch-room.

30 Juni
Kerkdienst, voorganger Kapt. Gallen.  In den nm. komt een Canadeesche piloot met zijn machine (Spitfire) na een duikvlucht met zijn machien in aanraking met een tweetal tenten van het kamp. Hierbij werd een militair slechts lichtgewond. De machine bekwam eenige schade aan de rechtervleugel, doch de piloot wist de machine in de hand te houden, nagestaard en bewonderd (?) door velen.

16 Juli
In den vm. overgave Kampcommando Overste Sigerer aan Overste A. Sas (voorm. militair attaché Depar-tement van Oorlog te Berlijn), welke laatste tot de troep een krachtig woord sprak, waarna wij allen een drie-werf hoera op H.M. de Koningin en het Vaderland uitbrachten.

 18 Juli
In den nacht van 17/18 Juli 1x luchtalarm. Duitsche vliegtuigen boven het kamp. In de verte afweergeschut of ontploffende bommen waargenomen. Des avonds bijeenkomst o.l. van Ds. Joh. van Dorp, thans gekleed in het uniform van Hoofdveldprediker (kolonel).

20 juli
In den voormiddag inspectie in het kamp door Luitenant-Generaal G.B. Noothoven van Goor, welke tot taak heeft alle buitenlandsche kampen te bezoeken en daarna rapport aan de Engelsche regeering uit te brengen. Verder in den loop van den dag 2x luchtalarm, doch geen vreemde vliegtuigen waargenomen.

Onze tentgenoot Wr. A.M. Jopse werd op 18 Juli naar het ziekenhuis te Bridgend overgebracht voor een breukoperatie. Van Wr. P.J. Vermeulen (van Roosendaal) vernomen dat hij het daar goed maakte.

21 Juli
Vm. godsdienstoefening te Newton. Voorganger Kapt R. Mante. Deze dienst werd ook bijgewoond door Zijne Excellentie den Minister van Defensie, Mr. A. Dijxshoorn.  In den namiddag gaan Koster, Pellis, Wisse en ik op ziekenbezoek te Bridgend.  Wisse bezocht Wr. H.L. Voeten,  de anderen vereerden Wr. Jopse met een bezoek. Mar. D. de Bruin (van de Brigade Raamdonksveer), die ook geopereerd was, lag naast hem. Wij treffen Jopse in opgewekte stemming aan en al spoedig berust de leiding van het gesprek in zijn handen. Hij is Vrijdag geopereerd en vertelt zijn lijdensweg. Thans is hij vol goeden moed en hij zowel als De Bruin maken het goed. Om half 4 worden wij er op attent gemaakt dat het bezoekuur om is. Wij gaan weer met de autobus naar het kamp en na een avondwandeling is ook dezen dag, één van de zoveelen dat wij naar vrouw en kinderen en onze eigen omgeving verlangen, ten einde. Dat dit verlangen niet op elk blad van mijn aantekeningen te lezen is, betekent niet dat ik ook maar één ogenblik mijn gezin en mijn vaderland was vergeten.

22 juli
Des avonds op het terrein een optreden van een gezelschap, hetwelk onze lachspieren in hevige mate in beweging zet. We waren allen zeer ingenomen met het optreden van twee kinderen, een broertje en een zusje, beiden spelend op een accordeon en aardige liedjes zingend. Owr.  J. Cambier bracht ons op het idee om voor deze kinderen souveniers in te zamelen. Beide kinderen ontvingen handenvol verschillende voorwerpjes, w.o. ook Hollandsche postzegels en geld. Het gezelschap bleef nog na in een der cantines, waar wij verschillende Hollandsche liederen ten gehore brachten. Het laatste werd door het gezelschap zeer op prijs gesteld.

23 juli
Eén maal luchtalarm, doch geen vliegtuigen waargenomen. Des avonds volkszang in de cantine o.l.v een mijn-heer die ik het beste kan vergelijken met onze Arnold Snel.

24 juli
In den morgen verscheen een Duitsch vliegtuig boven het kamp op zeer groote hoogte. Vervolgens vloog het boven de baai nabij het kamp en wierp 2 bommen naar een vrachtschip, dat niet werd getroffen. Eenigen van ons namen een 3-tal vliegtuigen waar, welke de bommenwerper achtervolgden en, naar de berichten luidden, werd het vliegtuig neergehaald. Aan de overzijde van de baai namen wij een zwarte rookwolk waar.

26 Juli
In den namiddag waren sportwedstrijden georganiseerd voor alle militairen in het kamp, waaraan ook de marechaussees deelnamen. Op alle nummers, behalve de 1500 M. hardloopen, waren de marechaussees n^o 1. De 1^e  prijs voor de 100 M. was voor Mar. J.A. Sepers , 1^e  prijs verspringen werd gewonnen door Mar. W.F. Gerards, 2^e prijs Mar. M. Koolstra van de Brigade Breda. Verspringen met polstok werd Koolstra voornoemd n^o 1. De 2^e en  de 4^e prijs in dit nummer waren ook voor de Marechaussee.  Wr. C. Sinke, oud 39 jaar, was hier de 4^de. Het nummer kogelstoten werd gewonnen door Mar. A. van den Brink van de brigade Etten, terwijl de 3 overige prijzen ook voor de marechaussee waren. Om begrijpelijke redenen heerschte vreugde in het mar.kamp, des te meer daar verschillende prijzen door ouderen onder ons werden behaald.

28 Juli
Vm. godsdienstoefening geleid door Zijne Excellentie den Minister van Binnenlandsche Zaken H. van Boeijen, tijdelijk te Londen. (---)

Dien namiddag ging ik met Wr. Kosten weer op bezoek bij Wr. Jopse in het hospitaal te Bridgend. Deze maakte het best, alsmede de Mar. G. de Bruin. In den avond omstreeks 7.¹⁵ uur mochten wij in het kamp een radiorede beluisteren van H.M. de Koningin Wilhelmina, waardoor wij allen zeer ontroerd waren en weer met meer ver-  trouwen de toekomst tegemoet gingen. H.M. sprak er van dat er geen strijd gestreden was onder de Oranjes of het was een uiteindelijke overwinning geworden. Daar het thans meer een geestelijken strijd, m.a.w. een strijd tusschen goed en kwaad was, spoorde H.M. haar volk aan tot getrouwheid en sprak haar overtuiging uit dat geen onzer helden (ook thans) tevergeefs was gevallen en de rechtvaardigheid zal zegevieren en wij niet zullen ophouden te strijden, totdat wij weer een vrij volk van een vrij en onafhankelijk Nederland zijn.  De rede van H.M. werd afgesloten met een kort orgelspel en het zingen van het 6^e  couplet van het Wilhelmus 'Mijn schlld ende betrouwen'. Zoo was deze Zondag weer een van de onvergetelijken geworden. (---)

Of vele Nederlanders in het vaderland hebben beluisterd betwijfelen wij, daar aldaar wel een strenge censuur op de Buitenlandsche zenders zal worden toegepast.

29 Juli
Dezen dag oefenen wij voor het te houden defilé voor Z.K.Hoogheid Prins Bernhard bij diens aanstaande bezoek op 30 Juli. Er werd ernstig geoefend.

30 Juli
In den namiddag bezoek van Prins Bernhard aan het Kamp. Het Engelsche uniform met roode pet stond hem keurig. Het viel allen op dat zijn gelaat ernstig, doch vriendelijk was. Alleen de Marechaussee was in blauw (eigen) uniform. Het overige personeel van het Ned. Leger was in Battle dress, ook de Politietroepen. Het was een echt Nederlandschen aanblik en de houding der  troepen bij de parade was schitterend.

Inspectie door Z.K.H. Prins Bernhard

Het was den Prins aan te zien dat hij met genoegen het geheel gadesloeg. Na een samenzijn in één der tenten met officieren en genodigden vertrok Z.K.H. weer, om den anderen dag een bezoek te brengen aan eenige vliegvelden, welke door Nederlandsche militairen werden bewaakt.

31 Juli
Iederen nacht wordt luchtalarm gemaakt, doch ernstig gevaar heeft ons kamp nog niet gelopen. Wel worden in de omgeving van onze tenten loopgraven gemaakt. Verschillende malen worden op grooten afstand explosies gehoord, verm. afgeworpen bommen op fabriekscentra's en havens. In de avonduren begaf ik mij naar de zangavond onder leiding van Sergeant-majoor Leemstra. De bedoeling hiervan is een mannenkoor te vormen en dan bij voorkomende gelegenheden op te treden in het kamp en mogelijk daarbuiten. Mijn persoontje werd ingedeeld bij de 1^e tenoren. De gezongen liederen w.o. het Engelsche volkslied, 'Waar de blanke top der duinen' en het Ned. Volkslied klonken als aardig, hoewel het slechts eenstemmig kon worden gezongen wegens gebrek aan de muziek, doch dit zal spoedig beter worden. Ons in wording zijnde mannenkoor heeft nog geen naam, doch er zal aan gewerkt worden. Ten einde eenig idee te krijgen uit welke hoek de belangstelling voor deze vereeniging komt, noem ik eenige namen, nl. de Owrs. A. Meulenberg, J. van Hanegem, A. Verhagen, en H.C. van Koeveringe, de Wrs. I. Potter, D. de Bruin,  H.L. Voeten,  M. Bakker en S. Louwerse,  Mar. B. Advokaat en anderen. (---)

1 Augustus
Weer een nieuwe maand, over eenige dagen zullen wij drie maanden van huis en geliefden weg zijn. In al onze scheiding en verdriet is er voor de meesten van ons een geluk nl. dat de tijd zoo snel gaat. Een dag, een week, een maand. Het vliegt als het ware voorbij.

In den vm. bereikt ons een bericht van de Kampcommandant, inhoudende een tevredenheidsbetuiging van Z.K.H. Prins Bernhard omtrent de zeer goede houding van de Ned. Troepen tijdens de parade. Vermeld diene te worden dat de Kampcommandant reeds aanleiding hierin had genomen om voor al het personeel de avond-permissie te verlengen van 11.00 tot 11.30.

Tegen den avond liep ik mijn ronde langs het ziekenzaaltje waar Owr.  W.J de Bruijn van Etten en Wr. A.F. van den Berge van de Brigade Axel verpleegd werden. Daar vernam ik dat de Kampcomdt. jarig was en hij aan het ziekenzaaltje een radiotoestel had geschonken, benevens per zieke 5 sinaasappelen en eenige versnaperingen. Wij beluisterden om 7¼ uur de uitzending van Radio Oranje te Londen en hopen dat velen in ons vaderland zullen kunnen luisteren.

2 Augustus
De laatste dagen is het hier in Engeland erg mooi weer, doch niet te heet. Het bevreemdt ons dan ook, dat de Duitsche radio meldt, dat in verband met het ongunstige weer hun vliegers in hun optreden boven het Kanaal ten zeerste werden belemmerd.

Namiddag weder sportwedstrijden, met als hoofdnummer touwtrekken. Onze wapenbroeders wisten niet zo goed te plaatsen en moesten bij loting met de 4^e plaats tevreden zijn. Als bijzonderheid noem ik het feit dat een ploeg van ons, uitsluitend bestaande uit opperwachtmeesters, aan het touwtrekken deelnam en nog een goede beurt maakte.

5 Augustus
Verjaardag Prinses Irene en in verband hiermede z.g. volksspelen (wedstrijden) voor personeel van het Kamp. Wij mochten alleen toekijken en niet deelnemen in verband met het karakter der spelen.

Om 7¼ uur uitzending Radio Oranje te Londen, waarin Z.K.H. Prins Bernhard het Nederlandsche volk toesprak en ons herinnerde aan dergelijke feestdagen in ons eigen vaderland. Z.K.H. herinnerde ook aan het Kerstfeest 1939, toen hij vanuit de huiselijke kring ons volk had mogen toespreken en de blijde boodschap had mogen voorlezen. Voorts sprak hij tot Prinses Juliana in Canada en de beide Prinsesjes en sprak verder de hoop uit dat een volgende verjaardag van Prinses Irene in ons eigen vrije vaderland zal kunnen worden gevierd. Ds. van Dorp sprak ook nog een toepasselijk woord en herinnerde aan de beteekenis van de naam Irene (vredebrenger) en haar dooptekst te Londen nl. 'Mijne vrede geef ik U, mijnen vrede laat ik U......'.

7 Augustus
Des avonds muziek- en zanguitvoering van de Y.M.C.A. in de cantine en ook weder een klein meisje dat aardige liedjes zong.

8 Augustus
In den voormiddag liet de Majoor Div. Commandant al de marechaussees bij elkaar roepen en deelde hij ons mede dat zijn pogingen om het Korps Marechaussee hier een afzonderlijke taak te geven waren mislukt en dat het thans vast stond dat de Divisie voor andere doeleinden zou worden bestemd. O.a. zou uit het personeel een z.g. gevechtscompagnie worden gevormd van het jongere personeel. Een en ander maakte op het perso-neel diepen indruk en het besluit werd genomen om van elke afdeeling een deputatie naar den Majoor te zenden om nog andere mogelijkheden te bespreken. Deze deputaties werden heel goed ontvangen en ontvingen de mededeeling dat het besluit reeds gevallen was, doch dat geen middel onbeproefd zal worden gelaten om onze marechaussee-positie te blijven handhaven. Door een en ander ontstond een minder gunstige stemming onder het personeel, doch om thans niet wenschelijk neer te schrijven redenen, weer ten goede keerde.

11 Augustus
Thans is het juist 3 maanden (13 weken) geleden dat wij voor het oorlogsgeweld eigen haard, vrouw en kinderen moesten verlaten.

19 Augustus
Dezen datum is eigenlijk zeer belangrijk in ons leven in Engeland, daar heden ons Wapen is gesplitst in een groep 'Mobiele Marechaussee' en een groep 'Politieafdeling Marechaussee'.Elk der groepen werd een Compagnie genoemd. De Mobiele Compagnie komt o.l. van Kapt. E.A.M. van Suylen en de Politie Compagnie o.l. van Kapt. van der Kroon. Bij de M.C. wordt Owr.  J.A. Rooms administrateur en Wr. W. de Jager fourier. Bij de Politie Compagnie wordt Owr.  A. Kipmulder administrateur en ik schrijver, terwijl Wr. S.A.N. Jol (de schrijver van Kapt Kist) fourier wordt.  Hierdoor wordt tent 15 uit elkaar gerukt. Er was nl. bepaald dat de menschen boven de 38 jaar bij de Politie Compagnie kwamen  en verder de menschen daar beneden, die niet om één of andere reden ten volle fit waren of last met hun lichaam hadden.
 De Politie Compagniewerd ondergebracht in huize 'Plas Isa'  aan de Gordon straat  te Porthcawl, een oud herenhuis. Op 17 Augustus hadden wij het reeds een goede beurt gegeven, daar het reeds door Engelsche soldaten was bewoond en in een minder zindelijke staat was achtergelaten. Zoo gebeurt het dat alleen Wr. Zevenbergen in het kamp achterblijft uit onze tent.

'Plas Isaf' te Porthcawl  (2010)