Stationsstraat 49-51-53
Veghel, Stationsstraat 49-51-53
Algemene gegevens
Oorspronkelijke functie :
marechausseekazerne
met dienstwoningen
Huidige functie : twee woningen
Bouwjaar : 1918-1919
Monumentenbeschrijving.
De marechausseekazerne met dienstwoningen
dateert uit 1918-1919. Het gedeeltelijk onderkelderde pand
heeft een rechthoekige plattegrond en bestaat afwisselend
uit één en twee bouwlagen. Het heeft diverse kapvormen
waaronder zadeldaken en een tentdak. Tot het complex hoort
het voormalige cellen- en stallengebouw dat achter de
kazerne staat en gelijktijdig is gebouwd. Het staat door
middel van een eenlaags tussenlid met het hoofdgebouw in
verbinding. Het cellen- en stallengebouw bestaat uit één
hoge bouwlaag op een rechthoekige plattegrond en heeft een
schilddak. Rond het complex is een, gedeeltelijk verharde,
tuin aanwezig.
Bij nummer 49 is aan de achterzijde van het
hoofdgebouw een jongere, eenlaags uitbreiding met plat dak
toegevoegd.
Beide panden zijn opgetrokken in machinale
baksteen die in kruisverband is gemetseld. Rondom loopt een
hoge bakstenen plint die wordt afgesloten met een rollaag.
Rondom de panden zijn nog een aantal rollagen aangebracht
bijvoorbeeld ter hoogte van de boven- en/of onderdorpels van
de vensters. De ver overstekende daken zijn gedekt met
gesmoorde verbeterde Hollandse pannen. De goten rusten op
geprofileerde houten klossen en hebben een geprofileerde
gootlijst.
Marechausseekazerne met
dienstwoningen
De symmetrisch ingedeelde voorgevel bestaat
uit diverse ten opzichte van elkaar verspringende delen. Het
middelste bouwdeel is drie traveeën breed, heeft twee
bouwlagen en een overstekend tentdak met piron op de top.
Het middelste gedeelte van de voorgevel van dit bouwdeel is
hoger opgetrokken tot topgevel met overstekend zadeldak
haaks op de hoofdkap. Op de begane grond een vernieuwde deur
met bovenlicht en aan weerszijden daarvan een kruisvenster.
Op de verdieping twee kruisvensters en in de top een
stolpvenster. Aan weerszijden van dit tweelaags middelste
gevelgedeelte een eenlaags, iets terugliggende gedeelte ter
breedte van één travee en met één dakschild en plat dak. Aan
de achterzijde is dit bouwdeel twee bouwlagen.
Op de begane grond in de voorgevel een
kruisvenster en in het dakschild een dakkapel met
overstekend plat dak. Grenzend aan dit gevelgedeelte een
naar voren springend gedeelte van één bouwlaag met
overstekend zadeldak met de nok haaks op de Stationsstraat.
Aan de achterzijde is ook dit bouwdeel tweelaags met een
plat dak dat aansluit op het eerder genoemde platte dak. Op
de begane grond heeft de voorgevel een kruisvenster en in de
top bij nummer 49 een stolpvenster en bij nummer 53 een
enkelvoudig venster. Als laatste gevelgedeelte heeft het
pand op de hoeken een terugspringend gedeelte met daarin
vernieuwde deuren met bovenlicht. Boven alle vensters en
deuren in de voorgevel is een anderhalfsteens strek
gemetseld. Alle vensters hebben hardstenen onderdorpels. Al
het glas-in-lood in de bovenlichten van de kruiskozijnen op
de begane grond en in de bovenlichten van de deuren en in de
deuren is niet oorspronkelijk en recent toegevoegd.
De rechter zijgevel van het hoofdbouwdeel
heeft een keldervenster, een staand venster met bovenlicht
en een stolpvenster. Beide laatste vensters hebben een
bakstenen onderdorpel. Boven de drie vensters is een
anderhalfsteens strek gemetseld. In het dakschild is een
nieuwe dakkapel aangebracht. Het overige gedeelte van de
rechter zijgevel is vernieuwd.
De linker zijgevel heeft een keldervenster,
twee staande vensters met bovenlicht en in het verder
terugliggende gedeelte een enkelvoudig venster. Boven de
vensters is een anderhalfsteens strek gemetseld. De vensters
hebben een bakstenen onderdorpel.
Aan de achterzijde heeft nummer 53 op de
hoek een eenlaags uitbouw met plat dak. Hierin bevindt zich
een paneeldeur met bovenlicht en een enkelvoudig venster.
Links (met het gezicht naar de gevel) naast deze aanbouw
heeft de achtergevel van het hoofdbouwdeel een enkelvoudig
venster met een bovenlicht met (niet oorspronkelijk)
glas-in-lood. Links hiervan bevindt zich het eenlaags
tussenlid dat de verbinding vormt met het cellen- en
stallengebouw. Hierin zijn een deur met bovenlicht, een
kruisvenster en een tweelichtvenster aangebracht.
De achtergevel op de begane grond van nummer
49 is verloren gegaan als gevolg van een eenlaags aanbouw
met plat dak. Deze aanbouw grenst aan de hoek van het
cellen- en stallen gebouw. Op de verdieping heeft de
achtergevel van het hele hoofdbouwdeel een aantal
enkelvoudige vensters met bovenlicht en in het midden een
balkondeur met boven- en zijlichten. Boven de vensters is
een anderhalfsteens strek gemetseld.
Cellen- en stallengebouw
Dit rechthoekige bouwdeel, waarin
paardenstallen en arrestantencellen waren ondergebracht, is
op enige afstand midden achter het hoofdgebouw gesitueerd.
Het staat in verbindig met het hoofdgebouw door middel van
een eenlaags tussenlid. Op de nokhoeken van het schilddak is
een prion geplaatst. De zijgevel bij nummer 53 is een blinde
gevel. De zijgevel grenzend aan het perceel nummer 49 heeft
twee hooggeplaatste, getoogde stalvensters met bakstenen
onderdorpel. In beide zijgevels een aantal smeedijzeren
ringen waaraan de paarden vastgemaakt konden worden. Het
middelste gedeelte van de achtergevel is hoger opgetrokken
tot topgevel met overstekend zadeldak met nok haaks op de
hoofdkap. Het voormalige rondbooghooiluik in de top is thans
een rondboogvenster met opgeklampte luiken. Op de begane
grond zijn twee hooggeplaatste kleine celvensters met
diefijzers, een klein stalvenster en een dubbele staldeur
met getoogd bovenlicht aangebracht. Boven alle vensters in
dit bouwdeel en boven het bovenlicht van de dubbele deur is
een anderhalfsteens strek gemetseld.
Waardering
Het complex, bestaande uit de voormalige
marechausseekazerne met dienstwoningen en het daarachter
gelegen gebouw met voorheen de arrestantencellen en de
paardenstallen, is van cultuurhistorische waarde als gaaf en
goed typologisch voorbeeld van een marechausseekazerne. Het
is bovendien van belang vanwege de typologische
zeldzaamheid. Daarnaast is het van cultuurhistorische waarde
vanwege het belang voor de sociaal-economische ontwikkeling
van Veghel en als belangrijk onderdeel van de
dorpsgeschiedenis. Het is van architectuurhistorische waarde
vanwege de gaaf bewaarde hoofdvorm en detaillering en
vanwege de esthetische kwaliteit van het ontwerp.
De jongere eenlaags aanbouw met plat dak
achter nummer 49 is van bescherming
uitgesloten.(bron:www.veghel.nl)